Skolyoz nedir?
Skolyoz, insanlığın bilinen en eski deformitelerinden biridir fakat halen nedeni ve seyri tam olarak anlaşılmamıştır.10-18 yaş grubunda sık rastlanan skolyoz adölesan idiyopatik skolyoz (AİS) olarak adlandırılır. AİS, sağlıklı çocuklarda puberta döneminde belirgin olarak artış gösteren omurganın yapısal, lateral ve rotasyonel eğriliğidir. AİS prevalansı ile ilgili araştırmaların sonuçlarında skolyoz prevalansı Cobb açısı, yaş ve cinsiyete göre %0,35-13 arasında değişiklik göstermektedir. Asemptomatik doğası nedeniyle hafif ve orta dereceli skolyozlar kolaylıkla gözden kaçırılabilir. Bu nedenle riskli yaş grubunda yer alan adölesanların taranması erken tanı, progresyon ve doğal seyrin belirlenmesi için önemlidir.
KAYNAK: Yılmaz HG. İdiyopatik skolyoz epidemiyolojisi, etiyopatogenez ve doğal seyir. Yılmaz HG, editör. Skolyoz ve Konservatif Tedavisi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022. p.1-5.
Skolyozun belirtileri nelerdir?
Skolyoza bağlı olarak vücudun belli seviyelerinde bir takım şekil bozuklukları ve asimetriler ortaya çıkar. Aileler özellikle gelişme çağındaki çocuklarında aşağıda belirttiğim bulgulara dikkat etmeliler;
-Bir omzun diğerine göre daha yüksek olması,
-Kürek kemiklerinden birinin daha belirgin ve dışarda olması,
-Meme seviyelerinde farklılık olması,
-Bel kıvrımlarındaki eşitsizlikler(bir tarafın daha belirgin içerde, diğer tarafın daha düz olması),
-Kalça seviyelerindeki eşitsizlikler,
-Kıyafetlerde omzun birinin düşmesi, pantolonlarda bacak boyundaki farklı görüntü,
-Bel ve sırtta anlam verilemeyen ağrılar oluşması.
**En önemli ve kolay uygulanabilecek yöntem ise çocuğunuzu öne eğerek omurganın her iki tarafında herhangi bir eşitsizlik var mı diye bakabilirsiniz.
Fizyoterapötik Skolyoza Spesifik Egzersizler (SSE’ler) Nelerdir?
➢ Skolyozda konservatif ve operatif tedavilerin amacı; ağrısız ve stabil bir omurga, olumlu beden algısı, aktif ve kaliteli bir yaşam yanında eğrilik progresyonunun kontrol altına alınmasıdır.
➢ Profilaktif ve nonoperatif tedaviler adölesanın yaşı ve skolyoz açısına göre;
-Gözlem,
-Egzersiz,
-Korse + Egzersiz uygulamalarıdır.
*Kaynak: Yılmaz HG. Adölesan idiyopatik skolyozda korse tedavisi. Yılmaz HG, editör. Skolyoz ve Konservatif Tedavisi. 1.Baskı.Ankara:Türkiye Klinikleri;2022.p.53-8.
Skolyoza Spesifik Egzersiz Okulları
Dünya çapında SSE’i uygulayan tümü de Avrupa’da olan yedi okul vardır. Bunlar;
- LYON YAKLAŞIMI (LYON APPROACH)-FRANSA
- SCHROTH YÖNTEMİ-ALMANYA
- SEAS (SCIENTIFIC EXERCISE APPROACH TO SCOLIOSIS)-İTALYA
- BSPTS (BARCELONA SCOLIOSIS PHYSICAL THERAPY SCHOOL)-İSPANYA
- DOBOMED YÖNTEMİ-POLONYA
- SIDE SHIFT YÖNTEMİ-İNGİLTERE
- FITS (FUNCTIONAL INDIVIDUAL THERAPY OF SCOLIOSIS)-POLONYA
Ortak Amaçları
- 3D oto-koreksiyon (hastanın omurgasını aktif olarak 3 boyutlu düzeltmesi),
- Günlük yaşam aktivitelerine (GYA) adaptasyonu,
- Düzeltilmiş (doğru) postürün stabilizasyonu,
- Hasta eğitimi (hasta ve/veya ailesine deformitesi hakkında bilgi verilmesi).
Kaynak: Kuşvuran Özkan A.Skolyoz spesifik egzersiz ekolleri.Yılmaz HG,editör.Skolyoz ve Konservatif Tedavisi.1.Baskı.Ankara:Türkiye Klinikleri;2022.p.59-65
Skolyozun Tedavisinde “Schroth Yöntemi”
Schroth metoduna göre skolyozun omurgada yarattığı değişikler vücut blokları ile açıklanır. Vücut blokları sayesinde lateral deviasyon ve konkav taraftaki kompresyon bariz şekilde resmedilir.
- Tedavide ayakta dik duruşta vücut bloklarının orta hatta hizalanması ve her bloğun ağırlık merkezinin santral sakral hat ile kesişmesi hedeflenir.
Schroth Yöntemi’nin Prensipleri
Deformiteyi 3 boyutlu düzeltmenin biyomekanik prensipleri;
- OTOELONGASYON,
- DEFLEKSİYON,
- DEROTASYON,
- ROTASYONEL AÇISAL SOLUNUM,
- VE 3 BOYUTLU STABİLİZASYONDUR.
Schroth Yöntemi’nin Hedefleri
➢Kuvvet ve enduransı geliştirmek,
➢Kas imbalansını ortadan kaldırmak,
➢Postüral dizilimi restore etmek,
➢Statik ve dinamik postüral kontrolü iyileştirmek,
➢Beden farkındalığını arttırmak,
➢Korse kullanan hastalarda korsenin etkinliğini arttırmak,
➢Progresyonu yavaşlatmak/önlemek,
➢Deformiteyi azaltmak,
➢Vücut simetrisini ve estetik görünümü iyileştirme…
➢GYA eğitimi,
➢Yeterince hareketli ve yeterince stabil bir omurga elde etmek,
➢Yaşam kalitesini iyileştirmek.
Schroth Yöntemi’nin Uygulama Alanları
Skolyoz ve kifoz gibi omurga deformitelerinde günümüzde sıklıkla kullanılan Schroth egzersizleri;
- Çocuk, ergen ve erişkin bireylerin korsesiz takibinde,
- Korse takanlarda oluşacak kas kuvvet kaybını önlemek ve korsenin yarattığı düzeltmeyi sabitlemek amacıyla,
- Platin ile dondurma (füzyon) ameliyatı olmuş kişilerde başka bölgede eğri oluşmasını engellemek amacıyla,
- Bant ile Gerdirme (VBT-Vertebral Body Tethering) ameliyatı olmuş kişilerde ise fazla düzelmeyi önlemek veya uzarken düzelmeye yardımcı olmak amacıyla kullanılmaktadır.
SSE’lerin Kanıt Düzeyi
- Daha önceki yıllarda yayımlanan sistematik derlemelerde AİS’da SSE uygulamalarının etkinliğine ilişkin sistematik derlemeler bazı sonuçlar ortaya koymaktadır.
- Cobb açısı,
- Vücut kozmetiği,
- Solunum fonksiyonları,
- Yaşam kalitesi parametrelerinde istatistiksel açıdan önemli iyileşme sağlandığı belirtilmiştir.
SONUÇ OLARAK…
Skolyozun konservatif tedavisinde özellikle erken dönemde SCHROTH etkili bir tedavi yöntemidir.
- SCHROTH YÖNTEMİ; hastanın eğriliğine göre bireysel planlanmalıdır ve tedavi süreci de hastanın fiziksel, mental ve sosyal özellikleri göz önünde bulundurularak devam ettirilmelidir.
- Hastaların tedavilerinin doğru ve etkili olabilmesi için multidisipliner ekip yaklaşımı gerekir.
- Ekip üyeleri hasta ve/veya hasta yakınlarıyla ve birbirleriyle de sürekli koordinasyon halinde çalışmalıdır.
